GPIB adapter using Arduino Nano
自作USB-GPIBアダプター
少し古い計測装置の多くは、GPIBをインターフェースとして用いている。GPIBボードは高いし、ドライバーを入れるのは面倒なので、これまでにいくつかのGPIBのアダプターを自作してきた。例えば、昔のプリンターポートを使ったり、AVRでシリアルから変換したりした。また、FTDIのFT232Rのbitbangモードを使えば、新しいUSB-GPIBアダプターができるという考えで設計だけして作成をしていないものもある。今回、raspberry piからGPIBを使う必要が出てきたので、USB-GPIBアダプタを作ることにした。raspberry piのGPIOを使って直接GPIBを動かすこともできる気がするが、今回はarduinoを使うことにした。コンパクトに作りたいので、arduino nanoを使うことにしたが、似たようなものを作っている人も沢山いるので、それを真似して作ったが、かなりソースもいじって、ほぼ別物になってしまったので、ここに公開しておこうと思う。
GPIBケーブルを半分に切って、配線を基盤に集合抵抗と一緒に半田付けして、nanoに繋いだ。ケーブルの端にに25mm25mm*45mm程度の直方体が付いたような感じの出来上がりになった。それぞれの信号は、6.8kと3.3kでそれぞれGNDと5Vに繋いてあり、inputモードにするとhighになり、outputでlowにすることができる。タイムアウトの処理も入れたし、通常の使用はこれで大丈夫だろう。本当はbinaryを転送できるようにしたいが、0x0aを命令の区切りとして使っているので、これを転送する際の処理を別に考えないといけないのが面倒で、今回はasciiだけの処理にした。arduinoのソースを載せておきます。
#include <string.h>
// GND-6.8kOhm-PIN-3.3kOhm-5V
#define DIO1 2 // GPIB 1 : I/O data bit 1
#define DIO2 4 // GPIB 2 : I/O data bit 2
#define DIO3 6 // GPIB 3 : I/O data bit 3
#define DIO4 8 // GPIB 4 : I/O data bit 4
#define DIO5 3 // GPIB 13 : I/O data bit 5
#define DIO6 5 // GPIB 14 : I/O data bit 6
#define DIO7 7 // GPIB 15 : I/O data bit 7
#define DIO8 9 // GPIB 16 : I/O data bit 8
#define EOI 11 // GPIB 5 : End Or Identify
#define REN 12 // GPIB 17 : Remote ENable
#define DAV A0 // GPIB 6 : DAta Valid
#define NRFD A1 // GPIB 7 : Not Ready For Data
#define NDAC A2 // GPIB 8 : Not Data ACcepted
#define IFC A3 // GPIB 9 : InterFace Clear
#define SRQ A4 // GPIB 10 : Service ReQuest
#define ATN A5 // GPIB 11 : ATteNtion
#define GPIBTIMEOUT 200000 //200ms
char com[256] = "";
char delim[3]="\r\n";
int p=0; // counter
void setup() {
Serial.begin(115200);
digitalWrite(DIO1, LOW); digitalWrite(DIO2, LOW);
digitalWrite(DIO3, LOW); digitalWrite(DIO4, LOW);
digitalWrite(DIO5, LOW); digitalWrite(DIO6, LOW);
digitalWrite(DIO7, LOW); digitalWrite(DIO8, LOW);
digitalWrite(EOI, LOW); digitalWrite(REN, LOW);
digitalWrite(DAV, LOW); digitalWrite(NRFD, LOW);
digitalWrite(NDAC, LOW); digitalWrite(IFC, LOW);
digitalWrite(SRQ, LOW); digitalWrite(ATN, LOW);
set_num(EOI,0); set_num(DAV,0);
set_num(NDAC,1); set_num(NRFD,1);
}
void loop() {
if (Serial.available()==0){return;}
if (0x0a != (com[p++] =Serial.read())) {return;}
com[p]=0;
if(com[0]<'a'){ // upper case
com[3]=0;
if (0 == strcmp("IFC", com)){ gpibIFC();} // InterFace Clear
else if (0 == strcmp("SRQ", com)){ gpibSRQ();} // Service ReQuest
else if (0 == strcmp("REN", com)){ gpibREN(1);} // Remote ENable
else if (0 == strcmp("RDA", com)){ gpibREN(0);} // Remote DisAble
else if (0 == strcmp("LLO", com)){ gpibCmd(0x11,"LLO");} // Local Lock Out
else if (0 == strcmp("DCL", com)){ gpibCmd(0x14,"DCL");} // Device CLear
else if (0 == strcmp("STA", com)){ gpibLineStatus();}
}else{ // lower case
p=(com[1]-'0')*10+com[2]-'0'; //address or paremeter
if(p<0 || p>31){Serial.println("address error");p=0;return;}
if ('c' == com[0]){gpibAdr(p,0x04,"SDC");} //c99 Selected Device Clear
else if ('l' == com[0]){gpibAdr(p,0x01,"GTL");} //l99 Go To Local
else if ('d' == com[0]){gpibDelim(p);} //d00-02 delimiter
else if ('w' == com[0]){gpibTalk(p, com+3);} //w99option
else if ('r' == com[0]){gpibListen(p, com); //r99
Serial.print(com);
}
}
p=0;
}
void gpibLineStatus(void) {
Serial.print("ATN="); Serial.print(set_num(ATN,0));
Serial.print(", DAV="); Serial.print(set_num(DAV,0));
Serial.print(", NRFD="); Serial.print(set_num(NRFD,0));
Serial.print(", NDAC="); Serial.print(set_num(NDAC,0));
Serial.print(", EOI="); Serial.print(set_num(EOI,0));
Serial.print(", SRQ="); Serial.print(set_num(SRQ,0));
Serial.print(", DIO8-1=");
Serial.print(set_num(DIO8,0)); Serial.print(set_num(DIO7,0));
Serial.print(set_num(DIO6,0)); Serial.print(set_num(DIO5,0));
Serial.print(set_num(DIO4,0)); Serial.print(set_num(DIO3,0));
Serial.print(set_num(DIO2,0)); Serial.println(set_num(DIO1,0));
}
byte get_dio() {
byte x = 0;
bitWrite(x, 0, !set_num(DIO1,0)); bitWrite(x, 1, !set_num(DIO2,0));
bitWrite(x, 2, !set_num(DIO3,0)); bitWrite(x, 3, !set_num(DIO4,0));
bitWrite(x, 4, !set_num(DIO5,0)); bitWrite(x, 5, !set_num(DIO6,0));
bitWrite(x, 6, !set_num(DIO7,0)); bitWrite(x, 7, !set_num(DIO8,0));
return x;
}
void set_dio(byte x) {
set_num(DIO1,bitRead(x,0)); set_num(DIO2,bitRead(x,1));
set_num(DIO3,bitRead(x,2)); set_num(DIO4,bitRead(x,3));
set_num(DIO5,bitRead(x,4)); set_num(DIO6,bitRead(x,5));
set_num(DIO7,bitRead(x,6)); set_num(DIO8,bitRead(x,7));
}
boolean gpibWrite(byte data) {// true if error
pinMode(NDAC, INPUT);
if(gpibWait(NDAC,HIGH)){return true;} //until (LOW == NDAC)
set_dio(data); // output data to DIO
pinMode(NRFD, INPUT);
if(gpibWait(NRFD,LOW)){return true;} //until (HIGH == NRFD)
set_num(DAV,1); // validate data
if(gpibWait(NDAC,LOW)){return true;} //until (HIGH == NDAC)
set_num(DAV,0);
set_dio(0);
delayMicroseconds(30);
return false;
}
boolean gpibRead(byte *data) {
boolean ret;
set_num(NRFD,0); // prepare to listen
pinMode(DAV, INPUT);
if(gpibWait(DAV,HIGH)){*data=0;return true;} //until (LOW == DAV)
set_num(NRFD,1); // Ready for data
*data = get_dio(); // read from DIO
pinMode(EOI, INPUT);
ret=(LOW == digitalRead(EOI)); // check EOI
set_num(NDAC,0); // data accepted
if(gpibWait(DAV,LOW)){*data=0;return true;} //until (HIGH == DAV)
set_num(NDAC,1);
return ret; // return true when EOI==LOW
}
void gpibTalk(byte addr, char *str) {
set_num(EOI,0);
gpibAttention();
if(gpibWrite(0x5F)){gpibAttentionEnd();return;} // untalk
if(gpibWrite(0x3F)){gpibAttentionEnd();return;} // unlisten
if(gpibWrite(0x40)){gpibAttentionEnd();return;} // talker address
if(gpibWrite(0x20+addr)){gpibAttentionEnd();return;} // listener address
gpibAttentionEnd();
// write string
while (0 != *str) {
if(0==*(str+1)){set_num(EOI,1);}
if(gpibWrite(*(str++))){set_num(EOI,0);return;};
}
set_num(EOI,0);
Serial.println("OK");
}
void gpibListen(byte addr, char *str) {
*str=0;
set_num(EOI,0);
gpibAttention();
if(gpibWrite(0x5F)){gpibAttentionEnd();return;} // untalk
if(gpibWrite(0x3F)){gpibAttentionEnd();return;} // unlisten
if(gpibWrite(0x40+addr)){gpibAttentionEnd();return;} // talker address
if(gpibWrite(0x20)){gpibAttentionEnd();return;} // listener address
set_num(NRFD,1); set_num(NDAC,1);
delayMicroseconds(10);
gpibAttentionEnd();
// recieve data
p = strlen(delim);
do {
if(gpibRead(str++)){*str=0;break;}
*str=0;
} while (strcmp(str-p, delim));
}
void gpibIFC(void) {
set_num(IFC,1); set_num(REN,0);
delayMicroseconds(128);
set_num(IFC,0);
Serial.println("IFC");
}
void gpibREN(int value) {
set_num(REN,value);
Serial.println("REN");
}
void gpibSRQ(void) {
Serial.print("SRQ="); Serial.println(set_num(SRQ,0));
}
void gpibCmd(char cmd,char *str){
gpibAttention();
if(gpibWrite(cmd)){gpibAttentionEnd();return;}
gpibAttentionEnd();
Serial.println(str);
}
void gpibAdr(char addr,char cmd,char *str){
gpibAttention();
if(gpibWrite(0x3F)){gpibAttentionEnd();return;} // unlisten
if(gpibWrite(0x20+addr)){gpibAttentionEnd();return;} // listener address
if(gpibWrite(cmd)){gpibAttentionEnd();return;}
gpibAttentionEnd();
Serial.println(str);
}
void gpibDelim(char par){
if(par==0){delim[0]=10,delim[1]=0;} // LF
else if(par==1){delim[0]=13,delim[1]=0;} // CR
else if(par==2){delim[0]=13,delim[1]=10;} // CR LF
Serial.println("change delimiter");
}
void gpibAttention(){ // attention
set_num(ATN,1); delayMicroseconds(20);
}
void gpibAttentionEnd(){ // end of attention
set_num(ATN,0); delayMicroseconds(20);
}
boolean gpibWait(int ch, char hl){
unsigned long count=GPIBTIMEOUT;
while(hl == digitalRead(ch) && --count){delayMicroseconds(1);}
if(count==0){Serial.println("timeout error");}
return count==0;
}
int set_num(uint8_t ch,char num){
if(num==0){pinMode(ch, INPUT); return digitalRead(ch);} //high
else {pinMode(ch, OUTPUT);return 0;} //low
}